Vorig jaar verscheen de BBC-serie Years & Years (ook te zien op NPO), een dystopische satirische serie die vooruitblikt op de nabije toekomst en het leven in een tweede termijn van Trump. We zien hoe de naweeën van de brexit zich manifesteren, hoe singles zich vergrijpen aan robots en hoe actrice Emma Thompson als leider van een extreemrechtse partij aan populariteit wint.
Ondanks het lugubere en pijnlijke karakter bekeek ik de reeks opnieuw, met buikpijn en volle traanbuizen. Pijnlijk, omdat het een mogelijke waarheid zou kunnen zijn. Door de excellente regie (Russell T. Davies, ook bekend van Doctor Who) en nauwkeurig uitgewerkte details, fungeert de serie bijna als een glazen bol van een nieuwe realiteit. Waar de meeste scenario’s uit Netflix-serie Black Mirror nog net iets te ver van ons bed staan, al zou je dat kunnen weerleggen als je de aflevering over het sociale kredietstelsel hebt gezien, voelt Years & Years angstig dichtbij.
We lossen immigratie op door vluchtelingen op te sluiten en zelf een selectie te laten maken.
We verliezen ons spaargeld door een nieuwe beurscrash.
We zullen barbecuen zonder vlees.
We drinken synthetische alcohol die belooft katerloos te zijn.
Gebeurtenissen op wereldniveau, zoals een nucleaire oorlog tussen Amerika en China, worden afgewisseld met triviale voorspellingen, zoals massale fructose-intoleranties. Natuurlijk speelt technologie een grote rol. Robots helpen met huiswerk en Siri voert urenlange groepsgesprekken met de familie. Wanhopige ouders verzoeken hun zwaarmoedige puber om haar gezichtsbedekkende filter – een soort Snapchat offline – af te zetten. Dezelfde puberdochter vertelt haar ouders vervolgens dat ze trans is. De ouders zuchten opgelucht, en steunen haar volledig. Totdat ze zegt, ‘niet transgender, maar transhumaan’. Vragend kijken ze haar aan, en ze legt uit dat ze digitaal wil verder leven, zonder lichaam. ‘I don’t want to be flesh. I’m really sorry, but I’m going to escape this thing and become digital.’
Ze heeft onderzoek gedaan en er zijn Zwitserse klinieken die haar kunnen helpen om digitaal verder te leven. Ze is vastberaden en komt uiteindelijk uit bij een stel Oost-Europese charlatans die de operatie voor haar kunnen uitvoeren. Een vriendin die dezelfde droom heeft, wordt daarbij flink verminkt.
Je hersens kunnen uploaden en digitaliseren in de cloud.
Verder leven in een wereld zonder leven of dood, met alleen data.
Dit concept is al eerder geschetst door de futuroloog Fereidoun M. Esfandiary, die leefde onder de naam ‘FM-2030’. Het klinkt morbide, het idee om oneindig te leven. Zeker in de wereld die geschetst wordt in Years & Years. Misschien had ik ook sterke twijfels gehad als ik vijftien jaar geleden in een glazen bol had gekeken.
Gepubliceerd in het Financieele Dagblad op 26 februari 2020