Apple, Amazon en Google geven geen verwachting meer af voor de resultaten van dit kwartaal, omdat er te veel onzekerheid heerst. Voor Apple was dit de eerste keer in tien jaar. De vraag is nu niet meer hoe goed Apple het doet dit kwartaal, maar hoe het kan opereren in deze extreme tijden van the Great Adaptation. Hoe kun je als bedrijf, klein of groot, de regie houden in je bedrijfsvoering met zoveel onduidelijke factoren?
Forecasting gaat gepaard met het benaderen van onbekende factoren, de ‘unknowns’. En met historische modellen, programmeertaal SQL en door te spelen met mogelijke scenario’s, kom je een heel eind. Ik heb het afgelopen decennium mee kunnen kijken in de business planning-keukens van Spotify en Google en ondanks het repetitieve element ervan, was het elk kwartaal pijn lijden bij deze exercitie. Zwetend en zuchtend probeerden we de kunst van het benaderen van seizoensvariabelen onder de knie te krijgen, en de invloeden van Pasen, mogelijk omslaand weer of nationale verkiezingen meetbaar te maken. Vijf procent missen op de uiteindelijke forecast was overkomelijk, een hoger percentage onkunde. Nu lijkt deze oefening met terugwerkende kracht een eitje.
In een wereld die niet te voorspellen is, hebben we maar weinig invloed op de toekomst en de veranderingen die komen. Volgens het stoïcisme, de filosofische stroming die rond 300 voor Christus ontstond, moeten we uitgaan van het noodzakelijke lot (pneuma) en is het de kunst om van dit lot te leren houden. Zou dit ook een relevante methode zijn tijdens covid-19, vroeg ik me af.
‘Geef me de moed om alles te accepteren wat niet of niet meer in mijn vermogen ligt’
Een aanhanger van de stoïcijnen is Tim Ferriss, schrijver van Een werkweek van 4 uur. Hij ziet deze filosofie als een besturingssysteem om te gedijen in stressvolle tijden. Hij wilde de verlamming overwinnen die hem verhinderde om vooruit te denken. Ferriss bedacht een driestappenplan (‘definieer, voorkom, herstel’)waarin hij rampscenario’s visualiseert en tegelijkertijd back-upplannen maakt om deze te voorkomen, de waarschijnlijkheid ervan te beperken en de schade te repareren als ze wel zouden plaatsvinden.
Ferriss liep vast in zijn bedrijf en was bang voor een faillissement. Hij ging een maand naar Londen om een burn-out te voorkomen. Uit angst voor de burn-out kocht hij een daglichtlamp en een back-upenkeltje naar Spanje. Het was niet nodig. Doordat hij de regie hield in zijn hoofd, pareerde hij zijn angsten en ontstond er ruimte voor nieuwe plannen. Hij bedacht het concept van de vierurige werkweek en werd miljonair.
Ook ik ben inmiddels ‘fan’ van de stoïcijn Epictetus die de woorden sprak: ‘Geef me de moed om alles te accepteren wat niet of niet meer in mijn vermogen ligt. Geef me de kracht en de energie om alles te veranderen wat nog wel in mijn vermogen ligt.’ Voor sommigen niets meer dan een tegeltjeswijsheid of Instagram-quote, voor mij een gewenste regisseur tijdens covid-19.
Gepubliceerd in FD op 9 mei, 2020