‘Ik wil gewoon groei Anna! Onze gedragscode is niet van toepassing als het om commerciële uitingen gaat!’ Een passage uit mijn debuutroman De bubbel, vrij vertaald naar Bertolt Brechts ‘Eerst komt het vreten, dan de moraal’ en kenmerkend voor de verslaving aan groei waaraan de techsector lijdt. Excel-sheets met jaar-op-jaar-groei en dag-op-dag-groei worden nauwkeurig bijgehouden. Of dat op korte termijn negatief is voor consument of producent is irrelevant. Duurzaam of niet, groei is groei.
Bij veel hippe start-ups is er weinig ruimte voor ethiek bij de jacht op rendement. In het ergste geval ontstaan zo fraude en schending van gedragscodes. De tech-sector heeft een extreme vorm van boulimisch gedrag en daarmee een gebrek aan moreel besef.
Er is verandering nodig. Niet alleen een andere cultuur, meer moreel leiderschap en het inhuren van ethische expertise, maar vooral een nieuwe beloningsstructuur. Als programmeurs en product owners alleen worden beloond voor kortetermijngroei, is er geen aansporing om over lange termijn en andere waardes na te denken.
Want wat als data zomaar gekoppeld worden, gehackt en verkocht?
Meer oog voor ethiek binnen de technologiesector resulteert in positieve uitkomsten voor de race om talent en het verkrijgen van kapitaal en gebruikers. Volgens een LinkedIn-onderzoek is 86% van de millennials bereid om salaris in te leveren als hun morele waardes stroken met die van hun werkgever, versus 9% van de babyboomers. Durfkapitalisten zijn kritischer over hoe hun euro’s worden besteed: duurzame groei, in plaats van korte termijn-hedgen. En het ethisch bewustzijn van de consument volgt dan vanzelf.
De consument zal eerder stoppen met het klakkeloos downloaden van een app, onbezorgd delen van data en het negeren van gebruikersvoorwaarden. Want wat als data zomaar gekoppeld worden, gehackt en doorverkocht? Dat is bepaald geen ver van mijn bed show.
Stel dat een Tinder-account wordt gekoppeld aan gegevens uit je patiëntendossier. Je profiel wordt plots een stuk minder aantrekkelijk met een opsomming van uw seksuele aandoeningen naast uw onschuldige hobbies zeilen en bergbeklimmen. Benieuwd wat Tinder van jou onthoudt? Journaliste Judith Duportail van The Guardian vroeg haar opgeslagen data op en ontving achthonderd pagina’s aan intieme dromen, verlangens en angsten. Meer dan twee delen van de Lord of The Rings-trilogie bij elkaar.
Het wordt tijd dat tech haar ethische bedrijfsvoering op orde krijgt en een vernieuwende beloningsstructuur inzet. Als de overheid wat hekjes neerzet zonder onnodig bureacratisch te worden en innovatie in de weg staat, zijn we op de goede weg.
Gepubliceerd in het Financieele Dagblad op 10 januari 2020